Wat is het Patellofemoraal pijnsyndroom
Het patellofemoraal pijnsyndroom, ook bekend als het knieschijfpijnsyndroom, is een aandoening die wordt gekenmerkt door pijn in en rondom de knieschijf (patella).
Het treedt op als gevolg van problemen met de beweging en de uitlijning van de knieschijf in de groef van het dijbeen (femur).
Normaal gesproken glijdt de knieschijf soepel in de groef van het dijbeen tijdens beweging van de knie.
Bij het patellofemoraal pijnsyndroom kan er echter sprake zijn van een verstoorde beweging of uitlijning, wat leidt tot overmatige druk op het kraakbeen achter de knieschijf. Dit kan resulteren in pijn en ongemak.
Beschrijving van de aandoening
De knieschijf, ook wel bekend als de patella, is een klein, plat bot dat zich voor de knie bevindt. Het is het grootste sesamoïde bot in het menselijk lichaam, wat betekent dat het zich bevindt binnen de pees van een spier.
De knieschijf bevindt zich in de voorzijde van het kniegewricht en speelt een belangrijke rol bij het vergroten van de hefboomwerking van de knie tijdens beweging.
De knieschijf is driehoekig van vorm en heeft een dikke, gladde en enigszins gebogen achterkant die in contact staat met het dijbeen (femur).
De voorzijde van de knieschijf is enigszins afgerond en vormt het oppervlak dat in contact komt met andere structuren, zoals de groeve van het dijbeen en het kraakbeen aan de onderkant van de knieschijf.
Over het algemeen zorgt de knieschijf voor een betere hefboomwerking van de knie, waardoor de kracht die wordt uitgeoefend door de bovenbeenspieren efficiënter kan worden overgebracht op het onderbeen.
Dit is belangrijk voor activiteiten zoals lopen, rennen, springen en hurken, waarbij de knieën veelvuldig worden gebogen en gestrekt.
Een disbalans in de knieschijf verwijst naar een onjuiste uitlijning of beweging van de knieschijf (patella) in relatie tot de groeve van het dijbeen (femur).
Dit kan leiden tot problemen zoals het patellofemoraal pijnsyndroom, waarbij pijn en ongemak rond de knieschijf optreden.
Er zijn verschillende vormen van disbalans die kunnen optreden:
Laterale dislocatie: Dit houdt in dat de knieschijf naar de buitenzijde van de knie wordt getrokken, weg van de groeve van het dijbeen.
Dit kan gebeuren als gevolg van zwakte of disfunctie van de spieren aan de binnenkant van het bovenbeen, zoals de vastus medialis obliquus (VMO).
Het kan ook worden veroorzaakt door spieronevenwichtigheden tussen de binnen- en buitenkant van het bovenbeen.
Mediale dislocatie: In dit geval wordt de knieschijf naar de binnenzijde van de knie getrokken, weg van de groeve van het dijbeen.
Dit kan het gevolg zijn van overmatige spanning of strakheid van de spieren aan de binnenkant van het bovenbeen, wat ervoor zorgt dat de knieschijf naar binnen wordt getrokken.
Abnormale rotatie: De knieschijf kan ook een abnormale rotatie vertonen, waarbij deze niet goed in lijn ligt met de groeve van het dijbeen.
Dit kan resulteren in ongelijke drukverdeling op het kraakbeen achter de knieschijf en kan leiden tot pijn en irritatie.
Oorzaak en ontstaanswijze.
Een disbalans in de knieschijf kan door verschillende factoren ontstaan. Enkele mogelijke oorzaken zijn:
Spierzwakte: Zwakte in de spieren rondom de knie, met name de quadriceps (de bovenbeenspieren) en de heupspieren, kan leiden tot een disbalans in de knieschijf. Deze spieren zijn verantwoordelijk voor het stabiliseren en begeleiden van de knieschijf tijdens beweging.
Als ze zwak zijn, kan de knieschijf onvoldoende ondersteuning krijgen en uit balans raken.
Spieronevenwichtigheden: Onevenwichtigheden in de spierkracht tussen de binnenste en buitenste dijspieren kunnen de beweging van de knieschijf beïnvloeden. Als de spieren aan de buitenkant van het bovenbeen sterker zijn dan die aan de binnenkant, kan de knieschijf naar buiten worden getrokken.
Omgekeerd kan een disbalans in de andere richting optreden als de binnenste dijspieren sterker zijn.
Afwijkende anatomie: Sommige mensen kunnen van nature een afwijkende anatomie hebben, zoals een afwijkende vorm van de knieschijf of de groeve van het dijbeen.
Deze afwijkingen kunnen de normale uitlijning en beweging van de knieschijf verstoren, wat kan leiden tot een disbalans.
Overbelasting en blessures: Overmatige of herhaalde belasting van de knie, zoals bij sporten met veel springen, hardlopen of knielen, kan leiden tot spierzwakte en disbalans in de knieschijf.
Bovendien kunnen acute blessures, zoals een verstuiking of scheur van de kniebanden, ook bijdragen aan een verstoorde balans.
Verkeerde biomechanica: Problemen met de algemene biomechanica van het onderste lidmaat, zoals overpronatie (naar binnen rollen van de voet tijdens het lopen), beenlengteverschillen of verkeerde uitlijning van de heupen, kunnen de beweging van de knieschijf beïnvloeden en een disbalans veroorzaken.
Verschillende factoren werken vaak samen bij het ontstaan van een disbalans in de knieschijf.
Een combinatie van spierzwakte, spieronevenwichtigheden, anatomische variaties en biomechanische problemen kan leiden tot een verstoord evenwicht en problemen met de knieschijf.
Klachten en symptomen.
Bij het patellofemoraal pijnsyndroom kunnen verschillende klachten optreden. De meest voorkomende symptomen zijn:
Pijn achter of rondom de knieschijf: Dit is het belangrijkste symptoom van het patellofemoraal pijnsyndroom. De pijn wordt meestal gevoeld aan de voorzijde van de knie, rondom of achter de knieschijf. De pijn kan dof of scherp zijn en kan variëren in intensiteit.
Pijn tijdens activiteiten: De pijn wordt vaak verergerd door activiteiten die de knie belasten, zoals traplopen, hurken, hardlopen, knielen of langdurig zitten met gebogen knieën. De pijn kan ook optreden na langdurige inactiviteit, zoals na lang zitten of liggen.
Pijn bij het zitten met gebogen knieën: Mensen met patellofemoraal pijnsyndroom kunnen ongemak of pijn ervaren wanneer ze langere tijd zitten met gebogen knieën, zoals in een theater of bioscoop.
Knappend of krakend geluid: Sommige mensen kunnen een knappend of krakend geluid ervaren wanneer ze de knie bewegen. Dit wordt veroorzaakt door de abnormale wrijving of uitlijning van de knieschijf.
Zwelling: In sommige gevallen kan er sprake zijn van zwelling rondom de knieschijf als gevolg van ontsteking of irritatie van het weefsel.
Stijfheid of verminderde bewegingsvrijheid: Patiënten kunnen een gevoel van stijfheid of een beperkte bewegingsvrijheid van de knie ervaren, vooral na periodes van inactiviteit.
De symptomen van het patellofemoraal pijnsyndroom variëren van persoon tot persoon. Sommige mensen kunnen milde symptomen ervaren, terwijl anderen ernstigere pijn en beperkingen hebben.
Raadpleeg een arts voor een nauwkeurige diagnose en een geschikte behandeling.
Diagnose.
De diagnose van patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS) wordt meestal gesteld op basis van een combinatie van medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek en beeldvormende tests. Hier zijn de stappen die vaak worden gevolgd bij het stellen van de diagnose PFPS:
Medische geschiedenis: De arts zal een uitgebreide medische geschiedenis afnemen, waarbij speciale aandacht wordt besteed aan de aard, locatie en duur van de kniepijn. Ze kunnen ook vragen stellen over de activiteiten die de pijn veroorzaken of verergeren.
Lichamelijk onderzoek: De arts zal een lichamelijk onderzoek van de knie uitvoeren om te zoeken naar tekenen van PFPS.
Dit kan onder meer het controleren van de bewegingsvrijheid van de knie, het beoordelen van de uitlijning van de knieschijf, het palperen van het gebied rond de knieschijf om gevoeligheid vast te stellen, en het evalueren van spierkracht en spierbalans rond de knie.
Uitsluiten van andere aandoeningen: Omdat de symptomen van PFPS vergelijkbaar kunnen zijn met andere knieaandoeningen, zoals meniscusletsels of kraakbeenbeschadiging, kan het nodig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten door middel van aanvullende tests of beeldvorming.
Beeldvormende tests: Hoewel de diagnose PFPS meestal klinisch gesteld kan worden, kunnen beeldvormende tests zoals röntgenfoto’s, echografie of een MRI-scan worden uitgevoerd om andere knieaandoeningen uit te sluiten.
Deze tests kunnen ook helpen bij het beoordelen van de uitlijning van de knieschijf en eventuele structurele afwijkingen in het kniegewricht.
Let op er is specifieke test die definitief PFPS kan diagnosticeren. De diagnose wordt gesteld op basis van een combinatie van symptomen, lichamelijk onderzoek en uitsluiting van andere aandoeningen.
Behandeling en herstel.
De behandeling van patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS) kan variëren afhankelijk van de ernst van de symptomen en de individuele situatie. Over het algemeen omvat de behandeling van PFPS een combinatie van niet-operatieve maatregelen, zoals:
Rust en activiteitsaanpassing: Het verminderen of vermijden van activiteiten die de pijn verergeren, zoals hardlopen, springen of knielen, kan helpen om de symptomen te verminderen. Het is belangrijk om de knie voldoende rust te geven en activiteiten geleidelijk weer op te bouwen.
Fysiotherapie: Een fysiotherapeut kan een belangrijke rol spelen bij de behandeling van PFPS. Ze kunnen helpen bij het verbeteren van de spierkracht en -balans rondom de knie, het verbeteren van de beweeglijkheid, het aanleren van goede houding en bewegingstechnieken, en het bieden van gerichte oefeningen en revalidatieprogramma’s.
Pijnbestrijding: Het gebruik van pijnstillers, zoals niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID’s), kan helpen om de pijn en ontsteking te verminderen.
Ondersteunende hulpmiddelen: Het dragen van speciale kniebraces, tape of orthopedische schoenen kan helpen bij het ondersteunen van de knieschijf en het verbeteren van de uitlijning en stabiliteit van de knie.
Oefeningen voor thuis: Naast de fysiotherapiesessies kan de fysiotherapeut ook oefeningen voorschrijven die thuis kunnen worden uitgevoerd om de spierkracht en -balans verder te verbeteren.
Biomechanische correcties: Soms kan het nodig zijn om de biomechanica van het onderste lidmaat te corrigeren om de belasting op de knie te verminderen.
Dit kan bestaan uit het aanpassen van de looptechniek, het gebruik van orthopedische inlegzolen of het aanpassen van de schoenen.
In zeldzame gevallen, wanneer conservatieve maatregelen niet effectief zijn, kan een operatieve ingreep worden overwogen.
Dit kan bestaan uit procedures zoals het vrijmaken van strakke structuren rond de knieschijf, het herstellen van de uitlijning van de knieschijf of het verwijderen van beschadigd kraakbeen.
Een orthopedisch chirurg kan de beste behandelingsaanpak bepalen op basis van de individuele situatie.
Welke oefeningen zijn er?
Bij patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS) kunnen verschillende oefeningen en rekoefeningen helpen bij het verminderen van pijn, het versterken van de spieren rondom de knie en het verbeteren van de kniebalans. Hier zijn enkele voorbeelden van oefeningen die vaak worden aanbevolen voor PFPS:
Quadricepsversterking:
- Rechte beenverhogingen: Ga op je rug liggen met gestrekte benen. Til één been langzaam op tot het in lijn is met het andere been. Houd enkele seconden vast en laat het been vervolgens gecontroleerd zakken. Herhaal dit 10-15 keer aan elke kant.
- Wandzitten: Leun met je rug tegen een muur en laat je langzaam zakken in een zittende positie alsof je op een denkbeeldige stoel zit. Houd deze positie enkele seconden vast en kom dan weer omhoog. Begin met 10 herhalingen en bouw geleidelijk op.
Heupversterking:
- Clamshell-oefening: Ga op je zij liggen met gebogen knieën. Houd je voeten tegen elkaar en til langzaam je bovenste knie omhoog terwijl je je voeten bij elkaar houdt. Houd enkele seconden vast en laat het been gecontroleerd zakken. Doe 10-15 herhalingen aan elke kant.
- Brug-oefening: Lig op je rug met gebogen knieën en je voeten plat op de grond. Til je heupen omhoog totdat je lichaam een rechte lijn vormt van je schouders tot je knieën. Houd enkele seconden vast en laat je heupen dan weer zakken. Doe 10-15 herhalingen.
Hamstring- en kuitspierrek:
- Staande hamstringrek: Sta rechtop en plaats een voet iets naar voren. Houd je knieën gestrekt en buig langzaam voorover vanuit je heupen totdat je een rek voelt in de achterkant van je bovenbeen. Houd deze positie 20-30 seconden vast en herhaal aan de andere kant.
- Kuitrek: Plaats je handen op een muur of een stevig oppervlak. Zet één voet naar voren en buig je knie terwijl je je andere been gestrekt houdt. Voel een rek in de kuitspier van het gestrekte been. Houd deze positie 20-30 seconden vast en herhaal aan de andere kant.
Let op: deze oefeningen zijn algemene voorbeelden en dat de juiste oefeningen en intensiteit kunnen variëren afhankelijk van de individuele situatie en het advies van een fysiotherapeut of arts. Raadpleeg een professional voor een persoonlijk aangepast oefenprogramma dat rekening houdt met jouw specifieke behoeften en symptomen.
Behandeling bij VitiFysio
De behandeling van het patellofemoraal pijnsyndroomvereist vaak een combinatie van verschillende therapieën. Werk met of kies een medisch professional om de juiste behandeling te vinden voor uw individuele situatie.
Ondervindt u hinder van het patellofemoraal pijnsyndroom of twijfelt u of heeft u vragen over uw klacht(en) en wilt u dat er nader onderzoek wordt gedaan, neem dan contact op via onderstaande “JA IK WIL EEN AFSPRAAK” knop. De fysiotherapeut zal dan samen met u, tijdens uw eerste consult, indien nodig een behandelplan maken.
Dit behandelplan kan bestaan uit:
- fysiotherapie.
- fasciatherapie.
- dryneedling.
- cupping.
- oefeningen in onze oefenzaal.
- Medical taping.
- Winback Tecar als fysiotherapie.
- of een combinatie hiervan.
Blijf niet met uw klachten rondlopen want het kan zomaar zijn dat uw klachten verergeren of dat u er langer over gaat doen om te herstellen. Neem uw klachten serieus en raadpleeg uw fysiotherapeut of huisarts.
Met vriendelijk groet,
Fysiotherapie VitiFysio Venlo
Vitisha Thakoersingh Fysiotherapeut