Wat is een gebroken enkel?
Een gebroken enkel is een veelvoorkomend letsel waarbij een of meer botten in het enkelgewricht zijn gebroken. Het wordt ook wel een enkelfractuur genoemd en is vrijwel altijd het gevolg van een ongeluk of val.
Een enkelbreuk geeft bijna altijd onmiddellijk hevige pijn gevolgd door waarneembaar dikker (zwelling) worden van de enkel.
Anatomie van de enkel.
De enkel wordt gevormd door drie belangrijke botten: het scheenbeen (tibia), het kuitbeen (fibula) en het sprongbeen (talus). De onderste uiteinden van het scheenbeen en het kuitbeen vormen samen de enkelvork.
Het sprongbeen wordt vanaf de buitenzijde door deze twee botten ingesloten. We noemen dit geheel het bovenste spronggewricht.
Tot de enkel behoort in het algemene spraakgebruik ook nog het onderste spronggewricht dat zich onder het sprongbeen bevindt.
Beschrijving van de aandoening
Gebroken enkels kunnen op verschillende manieren worden veroorzaakt, zoals een verstuiking, een val, een ongelukkige beweging tijdens het sporten of een trauma, zoals een auto-ongeluk. De ernst van de breuk hangt af van de locatie en de aard van de fractuur.
Bij een enkelfractuur ontstaat er een breuk in een of meer botten van de enkel. In veel gevallen breekt het kuitbeen, maar ook op andere plaatsen kan de enkel breken. In ernstige gevallen breken botten op verschillende plaatsen tegelijk.
Er zijn verschillende onderverdelingen om een enkelbreuk te classificeren. Dit kan gebeuren aan de hand van het ontstaansmechanisme (enkelverzwikking, trap tegen het been, etc.) of op basis van de plaats waar de breuk zich bevindt.
Indeling / Weber-classificatie
Enkelbreuken kunnen worden ingedeeld of geclassificeerd volgens de Weber-classificatie, die is vernoemd naar de orthopedisch chirurg Arthur Weber. Deze classificatie is gebaseerd op de locatie van de breuk ten opzichte van de syndesmose, de verbinding tussen het kuitbeen (fibula) en het scheenbeen (tibia). De Weber-classificatie verdeelt enkelbreuken in drie categorieën: type A, type B en type C.
Weber Type A: Deze breuken bevinden zich onder de syndesmose en zijn doorgaans de meest voorkomende enkelbreuken.
Type A1-breuken zijn eenzijdige breuken van de fibula, terwijl type A2-breuken zowel de fibula als de enkelgewrichtslijn aantasten. Type A3-breuken omvatten een breuk in de fibula, met betrokkenheid van het onderste derde deel van het scheenbeen.
Weber Type B: Deze breuken bevinden zich op het niveau van de syndesmose.
Type B-breuken zijn instabiel en kunnen variëren in ernst. B1-breuken omvatten een fibulafractuur net boven de syndesmose. B2-breuken bevinden zich op het niveau van de syndesmose zelf. B3-breuken zijn breuken in de fibula, met betrokkenheid van het bovenste derde deel van het scheenbeen.
Weber Type C: Deze breuken bevinden zich boven de syndesmose en zijn de meest ernstige enkelbreuken.
Type C-breuken omvatten breuken van de fibula die het bovenste derde deel van het scheenbeen aantasten, vaak met betrokkenheid van het enkelgewricht zelf.
Weber-classificatie helpt bij het bepalen van de behandeling.
De Weber-classificatie helpt artsen om de ernst van de enkelbreuk te begrijpen en de meest geschikte behandeling te bepalen.
Type A-breuken zijn meestal stabiel en kunnen conservatief worden behandeld met gipsverband, spalken of orthopedische laarzen.
Type B- en C-breuken kunnen vaak instabiliteit veroorzaken en kunnen operatieve interventie vereisen, zoals het plaatsen van pinnen, platen of schroeven om de botten te stabiliseren en het gewricht te herstellen.
Dit is vereenvoudigde classificatie en specifieke behandeling en prognose van een enkelbreuk zullen afhangen van verschillende factoren, waaronder de individuele patiënt en de details van de breuk zelf. Raadpleeg dus altijd een medische specialist voor een nauwkeurige diagnose en behandelingsadvies.
Ontstaan van een enkelbreuk?
Een enkelbreuk kan ontstaan door verschillende oorzaken. De meest voorkomende oorzaak is een verstuiking, waarbij de enkel wordt gedraaid of verdraaid, wat leidt tot een breuk in een of meer botten.
Andere mogelijke oorzaken zijn:
Direct letsel of trauma: Een harde klap op de enkel, zoals bij een val, een auto-ongeluk of een sportblessure, kan leiden tot een enkelbreuk.
Verzwakte botten: Botzwakte door aandoeningen zoals osteoporose kan ervoor zorgen dat de enkelbotten gemakkelijker breken, zelfs bij een lichte belasting of een kleine val.
Overbelasting: Langdurige herhaalde stress op de enkel, zoals bij hardlopen of springen, kan uiteindelijk leiden tot een stressfractuur in een van de enkelbotten.
Ouderdom: Naarmate mensen ouder worden, neemt het risico op enkelbreuken toe als gevolg van een verminderde botdichtheid en verzwakte spieren.
Ongelukkige landing: Tijdens het sporten, met name bij sporten met veel sprongen, zoals basketbal of volleybal, kan een ongelukkige landing na een sprong de enkel onder druk zetten en een breuk veroorzaken.
De exacte oorzaak van een enkelbreuk is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de individuele omstandigheden en de kracht die op de enkel wordt uitgeoefend.
Natuurlijk kan een enkelbreuk ook optreden als gevolg van een combinatie van verschillende factoren. Vermoedt u dat u een enkelbreuk heeft zoek dan onmiddellijk medische hulp voor een juiste diagnose en passende behandeling.
Klachten en verschijnselen.
De klachten en verschijnselen van een enkelbreuk kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de breuk, de locatie en andere individuele factoren.
Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:
Pijn: Een gebroken enkel gaat meestal gepaard met hevige pijn in het gebied van de breuk. De pijn kan constant zijn of verergeren bij het bewegen van de enkel.
Zwelling: Direct na het letsel zal er vaak zwelling optreden rond de enkel. Dit is een reactie van het lichaam op het letsel en kan het gevolg zijn van weefselschade en ontsteking.
Blauwe plekken: Soms kan er blauwe verkleuring (bloeduitstorting) rond de enkel ontstaan als gevolg van bloedlekkage uit beschadigde bloedvaten.
Moeite met gewicht dragen: Door de pijn en de instabiliteit van de enkel kan het moeilijk of onmogelijk zijn om op het gebroken been te staan of te lopen. Gewicht dragen kan pijnlijk zijn.
Misvorming: In sommige gevallen kan een enkelbreuk gepaard gaan met zichtbare misvorming van de enkel of een abnormale stand van de voet.
Beperkte bewegingsmogelijkheid: Als gevolg van de pijn en zwelling kan de bewegingsvrijheid van de enkel beperkt zijn. Het kan moeilijk zijn om de enkel te bewegen of te buigen.
De ernst van de symptomen kan variëren, afhankelijk van de specifieke breuk en de individuele reactie van het lichaam. Sommige enkelbreuken kunnen mild zijn en mogelijk alleen wat ongemak veroorzaken, terwijl andere breuken ernstige pijn en functionele beperkingen kunnen veroorzaken.
Diagnose
Om een enkelbreuk te diagnosticeren, zal een arts een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren en relevante medische geschiedenis van de patiënt verzamelen.
De volgende stappen kunnen worden gevolgd bij het stellen van de diagnose:
Anamnese: De arts zal vragen stellen over het letsel en de symptomen. Ze zullen vragen naar de omstandigheden waarin het letsel is opgetreden, de aard van de pijn, zwelling, beperkingen in beweging en andere relevante symptomen.
Lichamelijk onderzoek: De arts zal de enkel inspecteren op tekenen van zwelling, blauwe plekken, misvorming of open wonden. Ze zullen de enkel palperen om gevoeligheid of pijnlijke gebieden te identificeren.
Daarnaast zal de arts mogelijk de bewegingsmogelijkheid van de enkel testen door te vragen om de voet te bewegen in verschillende richtingen.
Beeldvormingstests: Om de diagnose van een enkelbreuk te bevestigen en de exacte locatie en ernst van de breuk te beoordelen, zal de arts waarschijnlijk beeldvormingstests aanvragen, zoals röntgenfoto’s. Röntgenfoto’s kunnen de breuk visualiseren en helpen bij het bepalen van het behandelplan.
Soms zijn aanvullende beeldvormingstests, zoals een CT-scan of een MRI, nodig om meer gedetailleerde informatie te verkrijgen over de breuk, met name als er sprake is van complexe of ongebruikelijke breuken.
Behandeling en herstel
De behandeling en het herstel van een enkelbreuk kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de breuk, de specifieke botfragmenten en de individuele omstandigheden van de patiënt.
Over het algemeen omvat de behandeling van een enkelbreuk de volgende aspecten:
Onmiddellijke zorg: Onmiddellijk na het letsel is het belangrijk om eerste hulp toe te passen, zoals het aanbrengen van ijs op de enkel om zwelling te verminderen, het omhoog houden van het been en rusten om verdere schade te voorkomen.
Immobilisatie: Afhankelijk van de ernst van de breuk kan immobilisatie nodig zijn om de enkel te stabiliseren en genezing mogelijk te maken. Dit kan worden bereikt met een gipsverband, spalk, orthopedische laars of ander soortig immobilisatieapparaat. Het doel is om de enkel in een positie te houden waarin de botten goed kunnen genezen.
Pijnmanagement: Medicatie kan worden voorgeschreven om pijn en ongemak te verminderen. Dit kan variëren van vrij verkrijgbare pijnstillers tot sterkere medicijnen, afhankelijk van de individuele behoeften.
Chirurgische ingreep: In sommige gevallen kan een operatieve behandeling nodig zijn, vooral bij complexe breuken waarbij de botten uitgelijnd en gefixeerd moeten worden met behulp van pinnen, platen, schroeven of andere interne fixatieapparatuur.
Revalidatie: Na de immobilisatieperiode zal revalidatie essentieel zijn voor het herstel van de enkel. Fysiotherapie kan worden voorgeschreven om de enkelsterkte, stabiliteit en bewegingsbereik te herstellen. Dit kan oefeningen omvatten om de spieren rondom de enkel te versterken, evenwichtsoefeningen en geleidelijke toename van de belasting en activiteiten.
De duur van het herstel kan variëren, maar het kan enkele weken tot maanden duren voordat de enkel volledig hersteld is. Volg de instructies van de arts op, neem rust, overbelast de enkel niet en laat de enkel regelmatig controleren bij de arts om de voortgang te evalueren.
Elke enkelbreuk en het herstelproces zijn uniek. Stel behulp van medische professionals een behandelplan op laat de voortgang nauwlettend volgen anders kan het herstel wel eens heel lang gaan duren en of kunnen er vervelende complicaties ontstaan.
Behandeling van een enkelbreuk bij VitiFysio
De behandeling van een enkelbreuk kan een moeizaam proces zijn en vereist vaak een combinatie van verschillende therapieën. Werk met of kies een medisch professional om de juiste behandeling te vinden voor uw individuele situatie.
Ondervindt u hinder van een enkelbreuk of twijfelt u of heeft u vragen over uw klacht(en) en wilt u dat er nader onderzoek wordt gedaan, neem dan contact op via onderstaande “JA IK WIL EEN AFSPRAAK” knop. De fysiotherapeut zal dan samen met u, tijdens uw eerste consult, indien nodig een behandelplan maken. Dit behandelplan kan bestaan uit:
- fysiotherapie.
- fasciatherapie.
- dryneedling.
- cupping.
- oefeningen in onze oefenzaal.
- Medical taping.
- Winback Tecar als fysiotherapie.
- of een combinatie hiervan.
Blijf niet met uw klachten rondlopen want het kan zomaar zijn dat uw klachten verergeren of dat u er langer over gaat doen om te herstellen. Neem uw klachten serieus en raadpleeg uw fysiotherapeut of huisarts.
Met vriendelijk groet,
Fysiotherapie VitiFysio Venlo
Vitisha Thakoersingh Fysiotherapeut